Wat is doelsturing?
Bij doelsturing geeft de overheid aan welk resultaat je moet halen. Bijvoorbeeld:
- Een bepaalde stikstofreductie per hectare.
- Minder nitraatuitspoeling naar het grondwater.
- Meer biodiversiteit op en rond het erf.
Hoe je daar komt? Dat bepaal je zelf. Misschien kies je voor precisiebemesting, een andere teelt, nieuwe stalsystemen of samenwerking in de regio.
Voorbeeld
Jan is melkveehouder op zandgrond. Hij moet de stikstofuitstoot van zijn bedrijf met 25% verminderen. Hij kan kiezen voor:
- Minder vee.
- Efficiënterer mestgebruik via precisietechnieken.
- Een ander type voer dat minder stikstof oplevert.
- Investeren in een emissiearme stal.
Jan kiest de mix die het beste past bij zijn bedrijf en toekomstplannen.
Kansen voor jou als agrariër
- Meer vrijheid om zelf te kiezen
Doelsturing geeft ruimte om maatregelen te kiezen die écht passen bij je bedrijf. Jij bepaalt wat werkt voor jouw grond, bedrijfsvoering en toekomstvisie. Praktisch voordeel: Je kunt innovaties op je eigen tempo en manier invoeren. Een akkerbouwer kiest misschien voor groenbemesters om de bodemkwaliteit te verbeteren, een veehouder richt zich op mestverwerking. - Maatwerk in plaats van one-size-fits-all
Geen enkel bedrijf is hetzelfde. Op kleigrond speel je met andere uitdagingen dan op zand. En een biologische boer kijkt anders naar zijn bedrijfsvoering dan een intensieve veehouder. Praktisch voordeel: je hoeft geen maatregelen te nemen die voor jouw situatie weinig effect hebben. Dat bespaart tijd, geld en frustratie.
- Kans op nieuwe inkomsten
Wie bijdraagt aan maatschappelijke doelen, kan zich onderscheiden. Denk aan duurzaamheidscertificaten, deelname aan ketenconcepten of een vergoeding voor ecosysteemdiensten. Werk je bijvoorbeeld aantoonbaar aan betere waterkwaliteit? Dan kun je afspraken maken met een drinkwaterbedrijf en daar een vergoeding voor krijgen.
- Samenwerking in de regio
Doelsturing stimuleert een gebiedsgerichte aanpak. Door samen te werken met buren, natuurorganisaties en waterschappen kun je doelen halen én de kosten delen. Leggen boeren in de polder bijvoorbeeld samen bufferstroken aan langs sloten? Dan verbeteren ze de waterkwaliteit én profiteren ze van subsidie.
Bedreigingen en aandachtspunten
- Onzekerheid over metingen
Doelsturing werkt alleen als duidelijk is hoe je resultaten kunt meten. Onbetrouwbare of wisselende meetmethodes zorgen voor onzekerheid over of je wel aan de doelen kan voldoen. Praktisch risico: je investeert flink, maar voldoet uiteindelijk niet aan de norm. Dan loop je risico op sancties of mis je een vergoeding. - Financiële druk
Vrijheid betekent ook verantwoordelijkheid. Sommige maatregelen kosten flink wat geld, zonder dat je zeker weet of je dat terugverdient. Investeer je bijvoorbeeld in een emissiearme stal of een nieuwe mestinstallatie? Dan kost dat al snel tonnen. Niet elk bedrijf kan dat zomaar dragen. - Oneerlijk speelveld
Niet iedereen krijgt dezelfde opgave. Boeren in de buurt van een Natura 2000-gebied moeten vaak veel meer reduceren dan collega’s elders en dat beïnvloedt de concurrentiepositie.
- Blijvende afhankelijkheid van beleid
Hoewel de bedoeling is dat boeren meer ruimte krijgen, blijft de overheid degene die de doelen vaststelt en controleert. Te strenge of onrealistische doelen kunnen het systeem onder druk zetten. Praktisch risico: worden de doelen halverwege bijgesteld? Dan moet je je strategie aanpassen, soms tegen hoge kosten.
Denk vooruit en maak keuzes
Doelsturing biedt kansen voor wie vooruit wil. Het geeft boeren ruimte om zelf oplossingen te kiezen, het stimuleert innovatie en kan leiden tot waardering en nieuwe inkomsten. Maar het vraagt ook om duidelijke doelen, betrouwbare metingen en realistische verwachtingen.
Stel jezelf de volgende vragen:
- Welke doelen gelden er in mijn regio?
- Welke maatregelen passen bij mijn bedrijf?
- Met wie kan ik samenwerken?
Als overheid, ketenpartijen en boeren samen optrekken, kan doelsturing een krachtige manier worden om landbouw, natuur en maatschappij dichter bij elkaar te brengen.
Het Countus Agro Congres 2025
Tijdens het Countus Agro Congres op 19 november gaan we dieper in op doelsturing in de landbouw. In een van de workshops bespreken we de kansen én uitdagingen. Meer weten? Ga naar de eventpagina en reserveer direct jouw kaartjes.
Vragen?
Ben je benieuwd welke doelen er in jouw regio gelden en wat dat betekent voor jouw bedrijf? Neem dan contact op met een agro-adviseur van Countus. We helpen je graag!
